Red de arapaima en roodstaartmeerval

Red de arapaima en roodstaartmeerval - Twee iconische vissoorten op de rand van de afgrond

Steun het project en ga virtueel met ons mee op onze stage! Zie de beloningen bij de donaties voor meer informatie over hoe wij u op de hoogte kunnen houden. Daarnaast krijgt iedere donateur een uitnodiging voor ons Instragamaccount.

Wij, Florian Kappen en Maximiliaan Claus, zijn Master studenten in Biologie aan Wageningen University. Binnen onze studierichting hebben wij ons gespecialiseerd in aquatische ecologie en visserijkundig onderzoek. Onze studierichting is onze passie en ons levensdoel is het beschermen van bijzondere vissoorten. Vanuit onze passie zullen wij in het kader van een afstudeerstage een onderzoeksproject van een half jaar uitvoeren voor een NGO (Instituto Araguaia) in Brazilië. Het onderzoek is gericht op de grootste geschubde zoetwatervis ter wereld, de arapaima en één van de grootste meervalsoorten, de roodstaartmeerval. Beide soorten zijn van groot belang voor het ecosysteem, de economie en cultuur in Zuid-Amerika. Door menselijke invloeden zijn de populaties sterk afgenomen, waardoor de soorten enkel in beschermde gebieden nog in hogere aantallen te vinden zijn.

Ons onderzoeksgebied is Cantão State Park, een van de gebieden in Brazilië waarin de arapaima en roodstaartmeerval worden beschermd. Desondanks staan populaties van beide soorten hier sterk onder druk vanwege stroperij. Vooral de arapaima wordt bedreigd, doordat hele broedpopulaties worden uitgeroeid. Het doel van ons onderzoek is het aantonen van de effecten van stroperij op de arapaima en de roodstaartmeerval. Ons onderzoek zal ook cruciale, nieuwe informatie opleveren over deze 2 soorten, aangezien er wereldwijd nog nauwelijks onderzoek naar is gedaan. In Cantão State Park heeft zelfs nog helemaal geen onderzoek naar de soorten plaatsgevonden, waardoor de problematiek nooit goed is aangetoond en er geen extra maatregelen konden worden genomen ter bescherming. Deze bescherming is essentieel voor het behoud van deze soorten en hun habitat.

Met de resultaten van ons onderzoek kan de NGO nieuwe managementstrategieën opstellen, zodat de populaties van de arapaima en roodstaartmeerval in Cantão State Park zich kunnen herstellen. Dit leidt tot betere bescherming en herstel van het gehele ecosysteem. De resultaten worden ook gebruikt voor educatie van de lokale bevolking over de grotere voordelen van conservatie tegenover de negatieve impact en opbrengst van stroperij. Door het herstel van het ecosysteem en educatie, zal de lokale bevolking zich kunnen richten op alternatieve bronnen van inkomsten die ook op de lange termijn productief zullen blijven, zoals ecotoerisme, sportvisserij en natuuronderzoek. Tot slot hopen we één of meerdere wetenschappelijke artikelen te schrijven en gaan we een video maken, zodat we de resultaten van ons onderzoek internationaal kunnen verspreiden.

Voor dit onderzoek zullen wij een lokale ranger moeten inhuren die ons zal begeleiden tijdens het project. De ranger zal ons voorzien van kennis over het gebied en de bevolking. Daarnaast is het voor ons verplicht dat hij ons bijstaat tijdens veldwerk, om onze veiligheid te waarborgen. Het inhuren van deze ranger is van cruciaal belang om het project te laten slagen, echter zijn deze kosten nog niet gedekt! Hier hebben wij uw hulp bij nodig! De kosten voor onze reis en verblijf hebben wij met ons eigen spaargeld gefinancierd, maar helaas zijn wij niet in staat om de kosten voor de ranger op te brengen. Met uw donatie aan dit project draagt u een steentje bij aan het dekken van deze kosten, wat daarmee zal bijdragen aan de bescherming van unieke natuur!

De arapaima (Arapaima gigas)

De arapaima is de grootste geschubde zoetwatervis ter wereld. De soort kan meer dan 3 meter lang worden en een gewicht van meer dan 200kg bereiken! Pas bij een lengte van ongeveer 1,5 meter en een leeftijd van 4 jaar(!) is de arapaima in staat zich voort te planten. De voortplanting vindt plaats aan het begin van het regenseizoen, waarvoor de koppels al worden gevormd in het voorgaande droogseizoen. Gedurende dit droogseizoen migreert de arapaima vanuit de overstroomde jungle naar de overgebleven meren en kanalen, waardoor er meerdere arapaima' s in één meer voor kunnen komen. Tijdens deze periode ontwikkelt het mannetje een fel rode kleur die tot 75% van het lichaam bedekt. Aan deze rode kleur dankt de soort dan ook zijn naam "Rode vis".

Om tijdens het droogseizoen te kunnen overleven in de vaak zuurstofarme wateren, heeft de arapaima een speciale eigenschap ontwikkeld, namelijk het happen van lucht met behulp van een speciaal aangepaste zwemblaas. Helaas maakt dit de soort ook erg kwetsbaar voor stroperij. Een enorme vis die zichzelf blootgeeft is natuurlijk een ideale prooi voor stropers! Dit heeft ertoe geleid dat het aantal arapaima's sterk achteruit is gegaan en dat de soort op diverse locaties zelfs is uitgeroeid. Het voortbestaan van de soort is afhankelijk van beschermde gebieden en goed management. In gebieden waar succesvol management plaatsvindt is de bevolking overgestapt van stroperij naar natuurbescherming, wat hen op lange termijn bronnen van inkomsten biedt. Een goed voorbeeld hiervan is te vinden in Guyana. 

De roodstaartmeerval (Phractocephalus hemioliopterus)

De roodstaartmeerval is wellicht de meest kleurrijke verschijning van de Amazonewateren. Zoals de naam zegt wordt deze soort gekenmerkt door zijn knalrode staartvin, maar daarnaast zorgen de witte flanken en zwart-bruin gespikkelde bovenzijde voor zijn unieke en karakteristieke uiterlijk. De roodstaartmeerval kan een lengte bereiken van 1.5 meter en een gewicht van meer dan 50kg! De soort is voornamelijk te vinden in nabijheid van structuren, zoals bomen en takken die op de bodem liggen. De roodstaartmeerval is een graag geziene vangst voor de consumptie, wat dan ook voor achteruitgang van de soort zorgt. Ondanks dat de soort op dit moment algemener voorkomt dan de arapaima, zijn er nog geen maatregelen genomen om de achteruitgang van de roodstaartmeerval tegen te gaan. De reden hiervoor is dat er nog nauwelijks onderzoek naar de roodstaartmeerval heeft plaatsgevonden. Er is dus bijna niets bekend over de soort, waardoor ieder beetje nieuwe informatie kan zorgen dat de soort beter beschermd kan worden.

Wie zijn wij?

Wij (Maximiliaan Claus & Florian Kappen) zijn twee Master studenten in Biologie aan de universiteit van Wageningen (WUR). Onze specialisatie betreft aquatische ecologie en dan voornamelijk visonderzoek in zoetwater. Voorafgaand aan onze Master hebben wij een HBO-Bachelor behaald in de opleiding Toegepaste Biologie/Ecologie. Vanaf het begin van onze opleiding zijn wij bezig geweest met projecten in en om het water. Deze projecten hadden betrekking op het geven van ecologisch advies, het monitoren van populaties en het habitatgebruik van zeldzame en bedreigde diersoorten. Onze kennis en ervaring hebben wij niet alleen in Nederland opgedaan, zo hebben wij in het kader van onze vorige stage onderzoek verricht naar de alligator gar (Atractosteus spatula) in de staat Florida. Deze soort (zie media) lijkt qua eigenschappen erg veel op de arapaima: de alligator gar bereikt een vergelijkbaar formaat en beschikt eveneens over de eigenschap om lucht te happen. Voor meer informatie over ons onderzoek naar de alligator gar kunt u hier een kijkje nemen. Tijdens dit onderzoek hebben wij ook een bijdrage geleverd aan het onderzoek naar een andere enorme vissoort, de golfsteur (Acipenser oxyrinchus desotoi). Tot slot zijn wij tussen onze Master en Bachelor werkzaam geweest als projectmedewerker bij een ecologisch adviesbureau, wat ons van extra ervaring in het werkveld heeft voorzien.

Naast onze studie zijn wij het liefst ook met onze passie voor vissen bezig. Een eigen vijver, werken op de aquariumafdeling van een dierenwinkel en natuurlijk de hengelsport. Onze passie heeft ervoor gezorgd dat wij alles over de wereld in en om het water in kaart willen brengen, begrijpen en vooral te behouden, wat dan ook tot onze studiekeuze heeft geleid. Dankzij de hengelsport waren wij voor het eerst in staat om de onderwaterwereld van dichtbij te ervaren en de anders nooit geziene schoonheden vast te houden. Ook stellen onze vangsten ons in staat om een stukje van deze ervaring met de wereld te delen. Vooral bijzondere vangsten wekken het enthousiasme op dat nodig is om begrip voor de onbekende en soms ondergewaardeerde onderwaterwereld op te brengen. Sommige vangsten bleken zelfs dusdanig bijzonder dat het nieuws erbij werd gehaald, zoals met een 103kg zware steur van Maximiliaan in Hart van Nederland. Echter zijn het niet alleen de grote vangsten die speciaal zijn, want ook de kleintjes zijn zeer belangrijk!

Het onderzoek naar de arapaima en roodstaartmeerval is voor ons veel meer dan een afstudeerproject. Het is voor ons de ultieme uitdaging binnen ons vakgebied. Al vanaf jonge leeftijd zijn wij gefascineerd door deze soorten en vanaf dat moment hebben wij ervan gedroomd om deze soorten te kunnen bewonderen. Met ons onderzoek zijn wij niet alleen in staat om onze jeugddromen te realiseren, maar ook om deze droom voor de rest van de wereld in leven te houden!