Bestuiving van lupine: kunnen we vegaburgers nog duurzamer maken door hommels te beschermen?
115% Bereikt
Mede dankzij Ekoplaza is het streefbedrag bereikt en kunnen we het project verbeteren. Je kan nog steeds helpen!
Momenteel experimenteren enkele Nederlandse producenten met het gebruik van lokaal geproduceerde lupine als basis voor de productie van vleesvervangers. Door lupine te gebruiken in plaats van geïmporteerde soja wordt de ecologische voetafdruk van vegetarische burgers aanzienlijk verminderd! Helaas is de opbrengst in Nederland nog onvoorspelbaar en variabel in kwaliteit, waarschijnlijk speelt een gebrek aan geschikte bestuivers hierin een grote rol.
Hoe werkt de bestuiving van lupine?
Bloemen van planten zijn al miljoenen jaren geëvolueerd om de vorm, kleur en grootte te ontwikkelen die juist die bestuivers aantrekken die een optimale overdracht van stuifmeel leveren. Een ingenieus systeem zorgt voor de juiste bestuiving van lupine: Bestuivers duwen met behulp van hun gewicht de landingsplaats (kiel) van de bloem naar beneden waardoor er stuifmeel op hun buik terecht komt, zoals je ook in de video kunt zien. Bij de volgende bloem kan dat stuifmeel dan op de stamper terecht komen. Lupine is daardoor wel sterk afhankelijk van de juiste bestuiver, met name hommels, die groot genoeg zijn om de kiel naar beneden te duwen. De bestuiving van lupine gebeurt nu echter nog door het plaatsen van kasten met honingbijen. In tegenstelling tot hommels zijn honingbijen te licht om de lupine optimaal te kunnen bestuiven. Hierdoor is tot op heden de opbrengst onvoorspelbaar en de kwaliteit van de lupinezaden vaak variabel, wat de verwerking tot voedingsproducten belemmert.
Wie ben ik?
Ik ben Thijs Fijen en ik wil graag onderzoeken hoe de teelt van lupine, de Nederlandse ‘soja’, rendabeler en duurzamer kan worden gemaakt door specifiek de rol van hommels te onderzoeken. Een belangrijke drijfveer voor mij is dat ik graag naar mogelijkheden zoek om landbouw en behoud van biodiversiteit dichter bij elkaar te brengen. In mijn promotieonderzoek hou ik me daar veel mee bezig, en onlangs heb ik voor mijn inzet de ‘Zilveren Parnassia’ mogen ontvangen. Dit project is voor mij extra bijzonder: belangrijke bestuivers van lupine zijn namelijk hommels, waaronder de in Nederland uitgestorven Grote Tuinhommel (Bombus ruderatus). Hommels hebben hebben het erg moeilijk heeft en kunnen gebaat zijn bij meer lupine. Als er meer en betere kwaliteit lupine wordt verbouwd, kunnen zowel boeren als de hommels hier van profiteren. Een echte win-win situatie dus!
Hier ben ik bezig met mijn veldwerk in Italië. Daar volg ik populaties van wilde bestuivers door het jaar heen om te zien waar de bestuivers zijn voordat de gewassen bloeien, zodat we die gebieden beter kunnen beschermen.
Oke, maar wat ga je doen?
Als eerste stap wil ik aantonen dat de bestuiving door de hommels de zaadopbrengst en de zaadkwaliteit van lupine inderdaad verhoogt. Dit zal ik bepalen voor verschillende lupine-rassen, zodat dit onderzoek ook meteen kan zorgen voor een betere veredeling van lupine gericht op vergroten van de opbrengst. Tegelijkertijd kunnen we dan het belang van het aantrekken en beschermen van hommels rondom akkers aantonen.
Doe mee en draag bij aan duurzame teelt van lupine en de bescherming van hommels!
De verdubbelaar
Afgelopen week heb ik het geweldige nieuws te horen gekregen dat een sponsor elke donatie, ook die al zijn gegeven, verdubbelt! Dat is waanzinnig mooi! Zie ook het nieuwsbericht.
Nieuws
Bestuiving door hommels verhoogt de opbrengst van lupine
06/04/2021 | 20:05 uurMet gepaste trots kan ik jullie vertellen dat het onderzoek wat jullie mogelijk hebben gemaakt heeft geresulteerd in een wetenschappelijk artikel. De belangrijkste conclusies: bestuiving door hommels kan de eiwitopbrengst van lupine tot wel 40% verhogen. Dat zijn enorme verbeteringen, en dat voor een soort waarvan men dacht dat het een zelfbestuiver was en dat dus insecten niet nodig zijn. We hebben ook gekeken of lupine ook nectar produceert, en dat bleek niet het geval. Dat is belangrijk om te weten, omdat nectar de brandstof is waar hommels op vliegen, dus boeren moeten ervoor zorgen dat er voldoende beschikbaar is in de omgeving. Het stuifmeel dat hommels verzamelen is voor hun nageslacht, en stuifmeel heeft lupine voldoende. Het wetenschappelijke artikel is gratis te lezen via deze link, en een korte samenvatting staat hier op lekkerlupine.nl. Die website staat overigens boordevol aan informatie over wat er allemaal op het terrein van lupine gebeurt en wat je er mee kan. Zelf proberen? Koop eens een potje Nederlandse lupine van Smaakt of Ekoplaza. We staan verder niet stil met het lupine-onderzoek. Dit jaar beginnen we in Zuid Limburg met onderzoek naar de effecten van lupineteelt op wilde hommelpopulaties. Kan de lupineteelt, die dus deels afhankelijk is van hommels, zelf ook zorgen voor meer hommels? We gaan het zien! PS: heb je nog wat zaadjes liggen? April is hét moment om ze de grond in te stoppen
We zijn gestart!
05/04/2019 | 19:23 uurHet is voorjaar en we zijn begonnen met het experiment! Afgelopen week hebben we met man en macht een heleboel potten (900 in totaal) gevuld met zand om daar de lupine in te zaaien. Vanmiddag kon ik de eerste echte blaadjes zien ontluiken. De plantjes kunnen nu ongestoord en rustig doorgroeien tot ze vlak voor de bloeitijd in het open veld geplaatst worden waar ze bestoven kunnen worden door hommels. We hebben uiteindelijk 10 verschillende rassen kunnen zaaien van zowel blauwe als witte lupine. Als de planten bijna gaan bloeien verplaatsen we de potten naar 15 locaties die verschillen in hoeveel hommels aanwezig zijn. Zo kunnen we dan kijken wat de opbrengst wordt als er meer of minder hommels zijn. Heel erg spannend wat er allemaal gaat gebeuren!
Lupine is een fantastische plant, en ook als gewas heeft het een groot potentieel. In Nederland zijn er drie soorten lupine die geschikt zijn als gewas: blauwe lupine (Lupinus angustifolius), witte lupine (Lupinus albus) en gele lupine (Lupinus luteus). De namen verwijzen naar de kleur van de bloemen, maar het is verwarrend dat blauwe lupine wel eens witte bloemen kan hebben en witte lupine ook blauwe bloemen kan hebben. Het beste is dan ook om naar de vorm van de bladeren te kijken. De lupines die in Nederland geteeld worden komen van oorsprong uit het Mediterrane gebied.
De lupines zijn vlinderbloemigen (Fabaceae). Zoals de meeste vlinderbloemigen zijn lupines in staat om een samenwerking met bacteriën aan te gaan die stikstof uit de lucht kunnen vastleggen voor de plant. Door deze symbiose met nitrificerende bacteriën hebben ze veel minder bemesting nodig dan andere planten, een groot voordeel!
Bestuivers komen voor twee dingen naar bloemen: nectar en stuifmeel. Nectar is voor hun levensonderhoud, de suiker waarop ze kunnen vliegen; stuifmeel is het voedsel voor het nageslacht. Lupine is echter bijzonder: ze produceert geen of heel weinig nectar! Bestuivers die lupine bezoeken komen dus vooral voor het stuifmeel. Je kan je voorstellen dat een groot veld vol met stuifmeel van lupine voor een groot nageslacht kan zorgen.
€ 10
Dankjewel!
Dank! Je ontvangt een ansichtkaart met een cartoon over bijen.
17 donateurs€ 25
Een lupineplant
Dankjewel! Hiermee sponsor je één lupineplant in deze studie! Je ontvangt als dank een ansichtkaart met een cartoon over bijen.
9 donateurs€ 50
Verzorging van de planten tijdens de proef
Hartelijk dank! Je helpt hiermee de planten genoeg water te geven en te verzorgen tijdens de proef! Als dank krijg je een zakje lupinezaad van het ‘beste ras’.
24 donateurs€ 100
Bacteriën voor de stikstofbinding
Dank voor je steun! Hiermee sponsor je de aankoop van de bacteriën die lupine nodig heeft om extra stikstof te kunnen binden! Je bent hierbij van harte uitgenodigd voor de open dag in het lupine-experiment.
18 donateurs€ 150
Huur van het proefveld
Dank voor je bijdrage, heel fijn! Je maakt het mede mogelijk om het veld te huren! Je bent hierbij van harte uitgenodigd voor de open dag in het lupine-experiment en je ontvangt een zakje lupinezaad van het ‘beste ras’.
2 donateurs€ 250
Een extra variëteit lupine in het onderzoek
Super! Hiermee sponsor je het onderzoek naar een extra lupine-ras. Je ontvangt een fantastisch kookboek over koken met lupine! Je krijgt tevens een uitnodiging voor de open dag in het lupine-experiment.
3 donateurs€ 500
Twee extra variëteiten lupine in het onderzoek
Super! Hiermee sponsor je het onderzoek naar twee extra lupine-rassen. Je ontvangt een fantastisch kookboek over koken met lupine! Je krijgt tevens een uitnodiging voor de ‘open dag’ in het lupine-experiment en je ontvangt een zakje lupinezaad van het beste ras..
4 donateurs€ 1.000
Veldwerk van het experiment
Heel erg bedankt voor je bijdrage! Hiermee maak je het veldwerk mogelijk. Je krijgt een persoonlijke ‘Meet & Greet’ met Thijs Fijen bij het experiment, of een lezing op locatie!
€ 2.500
Analyses van de resultaten
Heel erg bedankt voor je bijdrage! Met deze bijdrage maak je het mogelijk om de resultaten te analyseren. Je krijgt een persoonlijke ‘Meet & Greet’ met Professor David Kleijn en Thijs Fijen bij het experiment, of een lezing op locatie!
Sponsoren
